Поэзияны окуу кыйын болушу мүмкүн, бирок ырды кылдаттык менен жылдырууну үйрөнүү да абдан пайдалуу. Ырды жакшылап окуу ырды жакшыраак түшүнүүгө жана ырахат алууга жардам берет. Эгерде сиз ырды талдоо үчүн окуп жатсаңыз, ырдын сөздөрүн, үндөрүн, түзүлүшүн жана сүрөттөрүнүн маанини чыгаруу үчүн кантип иштээрин жакшыраак түшүнүү үчүн аны бир нече жолу үн чыгарып окуңуз. Эгерде сиз ырды катуу окуй турган болсоңуз, жай окуп, үнүңүздү проекциялап, пунктуацияны аткарыңыз. Ошо сыяктуу эле, ырды аткарып жатканда угуучулардын көңүлүн көтөрүү үчүн үнүңүздү, жаңсоонуңузду жана басышыңызды колдонуңуз.
Кадамдар
3 методу 1: Анализ үчүн ыр окуу
Кадам 1. Ырды формасын, ритмин жана метрин аныктоо үчүн сканерлеңиз
Ырды сканерлөө анын структурасын түшүнүүгө жардам берет, бул акындын идеяларын жана образын оңой таанууга жардам берет. Ар бир странада канча сап бар экенин, ошондой эле поэмада канча строфа бар экенин байкаңыз. Ырдын үнүн угуңуз жана акын рифманы кантип колдонорун байкаңыз. Ар бир саптагы муундарды санап, эгер алар стрессте болсо же стресстен чыкпаса белгилеңиз. Акыры, кайталанган сөздөрдү же саптарды белгилеңиз.
- Стресстүү муундар үчүн "/" жана басылбаган муундар үчүн "u" колдонуңуз. Эгерде сиз стресстүү жана басымсыз муундардын үлгүсүн байкасаңыз, үлгү кайталанган сайын белгилөө үчүн сызыктарды чийиңиз. Бул буттар деп аталат жана ырдын метрин аныктоого жардам берет.
- Ырдын рифма схемасын көрсөтүү үчүн ырааттуу тамгаларды колдонуп, ар бир саптын аягын белгилеңиз. Мисалы, биринчи саптын аягындагы сөз "А" болмок, эгерде экинчи сап биринчи рифма менен рифмаланган сөз менен бүтсө, анда аны "А" деп белгилеңиз же "В" деп белгилеңиз сөздөр рифма эмес.
- Скандооңуз, эгер акын колдонсо, форманы табууга жардам берет. Мисалы, поэма сонет, виланелл, рондо, баллада же хайку болушу мүмкүн. Туруктуу эсептегич же рифма схемасы жок поэма азыркы поэзияда кеңири тараган эркин ыр деп аталат.
- Сиздин сканерлөөңүз ошондой эле ыр ырдын расмий же расмий эмес экенин, акын колдонгон сөздөргө негизделгенин, акын катуу рифма схемасын аткарганбы же жокпу, жана акындын белгиленген метрден канчалык көп айырмаланарын аныктоого жардам берет.
- Поэма кайсы доорго таандык болушу мүмкүн экенин ойлонуп көрүңүз. Форма, тил жана тема сизге жазылган мезгил жөнүндө эмнени билдирет?
2 -кадам. Ырды жок дегенде 3 жолу жай окуңуз
Ырды жакшыраак түшүнүү жана анын эмне кылып жатканын көрүү үчүн ырды бир нече жолу окуу керек. Поэманы биринчи жолу окуганда анын үнүнө көңүл бургула, экинчи жолу ырдагы образдарга көңүл бургула, анан үчүнчү жолу баяндоого көңүл бургула. Ар бир окуганда, анын маанисин аныктоого жардам берүү үчүн ырга тереңирээк кирүү.
- Ырды унчукпай окуу керек болсо да, ага баа берип жатып өзүңүзгө үн чыгарып окуу эң жакшы экенин унутпаңыз. Ырдын үнүн угуу аны жакшыраак түшүнүү үчүн абдан маанилүү.
- Биринчи окууда ырдын маанисин түшүнүүгө аракет кылбаңыз. Жөн гана сөздөрдү жана алар кандайча берилгенин кабыл алыңыз. Поэмада кагазда көргөн нерселердин негизинде гана биринчи таасир калтырыңыз.
3 -кадам. Поэманын ичиндеги сүйлөмдөрдү саптарды эле эмес, изилдеңиз
Көпчүлүк ырларда тыныгуу жана идея кайда бүтөрүн көрсөтүү үчүн пунктуация бар. Ар бир толук сүйлөмдү бирдиктүү идея катары караңыз, сызык үзүлүүлөрү кайда болгонуна карабастан. Андан кийин, артка кайтып, сызыктын үзүлүшү ар бир сүйлөмдүн маанисине кантип кошулаарын баалаңыз.
- Ырдын пунктуациясы жок болсо, сап үзүлүштөрүнө жана акын эмнени айткысы келгенине көңүл буруңуз. Ырды окуп жатканда табигый тыныгуулар кайда болушу мүмкүн экенин байкаңыз.
-
Мисалы, бул кыска ырдагы тыныш белгилеринин сүйлөмдөрдүн кайда бүтөрүн кантип айтып жатканын байкаңыз:
- Мен сага фиалка алып келдим,
- Анан кетип калды
- Ал сенин үстүңдө
- Эртең үчүн.
- Күн батканча үйгө жөө баруу,
- Мен үзүлгөн жалбырактарды көрдүм
- Float
- Жайдын желинде -
- Сабагы эзилип,
- Жерде унутулган.
4 -кадам. Четине эскертүүлөрдү жана суроолорду жазып, ырга аннотация киргизиңиз
Аннотация сизге текстти жакшыраак түшүнүүгө жардам берет, анткени сиз идеяларды өз сөзүңүз менен айтып жатасыз. Ар бир страна эмнени билдириши мүмкүн деп ойлоп жатканыңызды, ошондой эле үзүндүдө сиз байкаган өзгөчө нерсени жазыңыз. Жазууңузду мүмкүн болушунча деталдуу кылыңыз. Ырды кошумча ирет окуп жатканда, сиз дагы жазууларды кошо алаарыңызды унутпаңыз.
- Кайталанган саптарды жана фразаларды же сызыктарды сызыңыз же астын сызыңыз.
- Окшош деп ойлогон идеяларды туташтыруу үчүн жебелерди тартыңыз.
- Поэмадан алган сезимдериңизди же башыңызга түшкөн ойлорду жазыңыз.
Кадам 5. Түшүнбөгөн сөздөрдүн же үзүндүлөрдүн астын сызып, издеңиз
Окуп жатканда билбеген сөздөрдү жолуктуруу кадимки көрүнүш. Бул сөздү жөн эле өткөрүп жибербеңиз, анткени акын бул сөздү кандайдыр бир себептерден улам тандап алган окшойт. Бул сөздү түшүнүү акындын же айтуучунун айткандарын түшүнүүгө жардам берет.
Бул сөздү сөздүктөн же интернеттен издесеңиз болот
Кадам 6. Маанисин түшүнүү үчүн ырдын темаларын аныктоо
Поэмада жоготуу, сүйүү же биримдик сыяктуу бир же бир нече темалар болот. Темалар - бул ырдагы негизги билдирүүлөр же негизги идеялар. Тема поэманын маанисинин өзөгүн түзөт. Бул жерде теманы табууга жардам берүү үчүн кээ бир суроолор бар:
- Ырдын темасы кандай?
- Ырдын автору ким?
- Акындын же айтуучунун темага болгон мамилеси кандай?
- Поэмада кандай окуялар болот?
- Поэмада кандай образдар бар?
- Поэма кайда өтөт?
- Эмне үчүн акын бул ырды жазган болушу мүмкүн?
- Ыр белгилүү шарттарда жазылганбы?
- Ыр кимге багытталган?
7 -кадам. Поэманын билдирүүсүн жакшыраак түшүнүү үчүн анын элестетүүсүн талдаңыз
Акындар сезимдерин ойготуу үчүн образды колдонушат, ошондо сен алардын ырларындагы билдирүүлөр менен байланыша аласың. Сүрөттөрдү талдоо ырдын темасын жана темасын жакшыраак түшүнүүгө жардам берет. Поэмада образдуу тилдин колдонулушуна көңүл буруңуз. Ыр эмнени сүрөттөйт? Ырды окуп жатканда башыңызда кандай сүрөттөр пайда болот? Бул сүрөттөлүштүн четине көңүл буруп, аны ырды талдоого жардам берүү үчүн колдонуңуз.
- Мисалы, сиз сүрөттөөчү сөздөрдүн бардыгын бөлүп көрсөтүп, алар сунуштаган нерсени текшере аласыз.
- Күлгүн гүлү жөнүндө жогоруда жазылган кыска поэмада, жаңы фиалка менен жыртылган жалбырактардын сүрөтүн жана майдаланган гүл сабагын белгилей аласыз. Ошо сыяктуу эле, ырдын башталышы эртең менен болот, бул башталышы. Поэманын аягында күндүн батышы жөнүндө айтылат, бул болсо аягы.
Кадам 8. Ырдын аталышы поэманын өзү жөнүндө эмнени сунуш кыларын чечиңиз
Кээ бир акындар бул наамдын эмне жөнүндө экенин же ырга эмне түрткү бергенин түшүнүү үчүн наамды колдонушат. Ырды бир нече жолу окугандан кийин, артка кайтып, аталышын кайра окуп чыгыңыз. Акын эмне үчүн бул наамды тандап алганын ойлонуп көр. Бул ырды ушул убакка чейин кандай чечмелегениңизди кантип өзгөртөт же бекемдейт? Аталышын кайра окуп чыккандан кийин ырды кайра окуңуз.
- Кээде аталышы ырдын бир сабы же сөзү болушу мүмкүн. Бирок, аталыш ырга тиешеси жоктой сезилиши мүмкүн, бул аны кантип чечмелешиңизди өзгөртүшү мүмкүн.
- Мисалы, фиалка жөнүндөгү ырдын аталышы "Күлгүн" деп коёлу. Бул аталыш сизге ырды окугандан алда канча көп нерсени айтпайт. Бирок, ырдын аталышы "Кечирилбеген" деп аталышы мүмкүн, бул ыр жөнүндө көбүрөөк маалымат берет. Бул аталыш бул ырдын алуучу тарабынан четке кагылган гүлдү сунуштоо менен оңдоо аракети жөнүндө экенин көрсөтүп турат.
3төн 2 -ыкма: Ырды каттуу окуу
Кадам 1. Акырын окуу
Ырды окуп жатканда өзүңүздү ылдамдатуу маанилүү, андыктан сиз сөздөрдү иштеп чыгууга жана ырдын майда деталдарын байкоого мүмкүнчүлүк аласыз. Сизди жайлатууга жардам берүү үчүн, окуп жатканда терең дем алыңыз.
Ырды шашып карасаңыз, ырдын үнүн жана ритмин толук сезе албайсыз
2 -кадам. Поэмада ар бир сөздү ачык айт
Ар бир сөздүн ар бир муунун айтканыңызды текшериңиз, анткени бул ырдын метрине маанилүү. Ырдын ритми мүмкүн болушунча акындын ниетине жакын болгондуктан, ар бир үн өз алдынча турсун.
- Ар бир муун жана үн ырдын ритмине салым кошот.
- Сөздүн үнүнө жана ритмине көңүл буруңуз.
3 -кадам. Тыныгуу учурунда тыныгуу, сап үзүлүшү эмес
Ырлар окууга татаал болушу мүмкүн, анткени саптар сүйлөмдүн ортосунда үзүлөт. Сызык тыныгууларында токтоп калбаңыз, анткени бул ырды үнсүз жана түшүнүүгө кыйын кылат. Тескерисинче, сап тыныгууларын окуп, тыныгууну токтотуңуз.
- Үтүр же тире менен тыныгуу. Бир чекитке же чекитке жеткенде бир азга токтолуңуз.
- Ырдын пунктуациясы жок болсо, сап үзүлүштөрүн мүмкүн болгон пауза катары караңыз. Бул ыр үчүн канча убакыт тыныгуу туура экенин чечиңиз.
Кадам 4. Окууга эмоцияны киргизиңиз, бирок драмалык болбоңуз
Ырды окууңузду жакшыртуу үчүн акындын эмоциясын колдонуңуз. Бирок, ырды аткарууга аракет кылбаңыз. Окуу ыр өзү үчүн сүйлөөгө мүмкүнчүлүк бериши керек.
Мисалы, сиз сүйүү поэмасына жылуу, көңүлсүз обонду колдоно аласыз же ачууланган ырды окуп жатканда бир аз ачуулансаңыз болот
3 -метод 3: Ыр аткаруу
Кадам 1. Аткарууда аудитория менен байланыш түзүңүз
Сиз дайыма көз тийбешиңиз керек, бирок полго же колуңузга карабаңыз. Эгерде сиз элге карап жатсаңыз, сиздин аткарууңуз кызыктуу болот.
Мүмкүн болсо, аудиториядагы ар бир адам менен көз байланышта болууга аракет кылыңыз
2 -кадам. Ырдын ар бир сөзүн айтып, проектирлеңиз
Эл сизди ыр аткарып жатканын угуп жатканда, алар сөздөрдүн ар бир үнүн так угушу керек. Акырын сүйлөп, ар бир сөздүн ичиндеги ар бир тыбышты же муунду айт. Бүткүл аудитория сизди угушу үчүн курсагыңыздан сүйлөңүз.
Поэмаңызды шашпаңыз, анткени бул аудиторияңызга түшүнүү кыйын болот
3 -кадам. Поэмаңызга маанай же эмоция менен дем кошуңуз
Айтуучунун сезимин жеткир, бул сенсиңби, башка акынсыңбы же поэтикалык үнбү. Ырга киргизген мамилеңиз же эмоцияңыз анын маанисин же көрүүчүлөрдүн ырды кабыл алуусун кошушу керек.
Сизге жана ырга табигый сезилген маанайды же эмоцияны тандаңыз. Муну мажбурлоого аракет кылбаңыз, анткени бул аудиторияңызга анык эместей көрүнөт
Кадам 4. Чыңалууну жараткыңыз келсе же бир нерсени айткыңыз келсе, тыным жасаңыз
Ырды үн чыгарып окуганда, тыныгуу менен тыныгуу керек. Бирок, сиз өзүңүздүн поэмаңызда драма куруу үчүн тыныгууларды колдоно аласыз же угуучуларыңыздын ичинде бир резонанс жаратууга мүмкүндүк берет. Бул паузаларды үнөмдүү колдонуңуз.
- Муну алдын ала көнүгүү жасоо эң жакшы. Окурман сиздин ырыңыздан эмнени алууну каалаарыңызды ойлонуп көрүңүз, анан ошол сезимди жаратууга жардам берүү үчүн паузаны колдонуңуз.
- Өтө көп тыныгууларды колдонбоңуз, анткени бул сиздин поэмаңызды үнсүз кылышы мүмкүн.
Кадам 5. Чыңалууну же эмоцияны көрсөтүү үчүн ылдамдыгыңызды өзгөртүңүз
Аудиторияңыз сизди түшүнө ала тургандай жай сүйлөө маанилүү. Бирок, аудиторияңыздын көңүлүн буруу үчүн жана чыңалууну жаратуу же басаңдатуу үчүн ылдамдыгыңызды өзгөртө аласыз.
- Мисалы, сиз поэмаңызда эмоциялар күчөгөндө же ырыңыздын туу чокусуна жеткенде чыңалууну күчөтүшүңүз мүмкүн.
- Башка жагынан алганда, ылдамдыгыңызды жайлатуу тынч же чечкиндүү сезимди жаратышы мүмкүн.
Кадам 6. Жаңсоолорду жана мимикаларды ылайыктуу болгондо колдонуңуз
Бул сиздин аткарууңузга кошумча болуп, ырдын маанисин сүрөттөөгө жардам берет. Жаңсоолоруңузду жөнөкөй кылып, аларды айтып жатканыңызга кошуу үчүн колдонуңуз. Ырыңыздагы эмоцияларды көрсөтүү үчүн мимикаңызды өзгөртүңүз.
- Сиздин жаңсоолор менен мимикалардын баары табигый көрүнүшү керек.
- Эгерде сиз көп жаңсоону колдонууну пландап жатсаңыз, ырды аткарардан мурун өзүңүздү тасмага тартып, анын табигый окшош экенине ынануу үчүн.
Кадам 7. Ишти жакшыртуу үчүн ырыңызды жаттап алыңыз
Ырыңызды жаттап алуу эң жакшы, андыктан аны беттен эле окууга азгырылбаңыз. Ырды жатка билсеңиз, аткарууңуз жакшырат. Бирок, ырды билбегендиктен аткарууга тоскоол болбо.
Ырды окуу учурунда сахнага өзүңүз менен бирге алып келсеңиз болот. Ошентип, сиз тыгылып калсаңыз же аткаруунун бир бөлүгү катары ырга кайрылсаңыз болот
Кадам 8. Ырыңызды күзгүнүн алдында же видеодо машыгыңыз
Поэзияда ийгиликке жетүүнүн эң жакшы жолу - бул көп машыгуу. Кыймылдарды жана мимикаларды карап, кайсы жерде өзгөртүүлөрдү киргизүү керек экенин байкаңыз. Үнүңүздүн кандай угулганын угуңуз жана керек болсо үнүңүздү, үнүңүздү жана ылдамдыгыңызды тууралаңыз.
Канчалык көп аткарсаңыз, ошончолук жакшы аласыз. Эгер сиз үчүн маанилүү нерсе болсо, аткаруу поэзиясына жабышыңыз. Баштоо кыйын болушу мүмкүн, бирок убакыттын өтүшү менен жеңилдейт
Кеңештер
- Станза - бул ырдагы саптардын тобу. Ырдын "абзацы" деп странаны ойлонуп көрүңүз.
- Поэма метр - муундардын үлгүсү же ритми.
- Эгерде сиз өзүңүздүн поэзияңызды ачык микрофондордо же поэзия окууларында окууну кааласаңыз, анда күтүлгөн нерсени сезүү үчүн башкалардын муну көрүшү пайдалуу. Сиз онлайн режиминде видеолорду көрө аласыз же каттоодон мурун жергиликтүү окууларга бара аласыз.
- Эгерде сиз поэзия үчүн жаңы болсоңуз, анда сиздин муундагы акындар жазган азыркы поэзиядан баштаңыз. Өзүңүздүн мезгилдеги шилтемелерди түшүнүү оңой, андыктан сиз ырлар менен жакшыраак байланыша аласыз.
- Ырлардан "жашыруун маанилерди" табууну күтпөңүз. Тескерисинче, ар бир саптын маанисин, ырдын сизге кандай таасир калтырганын жана поэма сиздин оюңузда жараткан сүрөттөрдү карап көрүңүз.
